■ قالب بندی دال و تیرچه بخش عمران

به نام خدا
مقدمه
یکی از مشکلات دالها قالب بندی است که کار مشکل و وقت گیری میباشد.
فن تیرچه بلوک تلفیق دو روش پیش ساختگی و بتن ریزی در محل است که در آن قالب تحتانی کلا حذف شده و به شمع بندی کفایت میکند.همچنین به علت استفاده از بلوک در بین تیرچه ها در این نوع سقف نیازی به قالب بندی ندارد.
اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه و بلوک
1- تیرچه
2- بلوک
3- میلگرد حرارتی،افت و میلگرد منفی
4- بتن در جای دال(بتن پوششی)
اصطلاحات و تعاریف
تیرچه:
تیرچه قطعه ای است ساخته شده از فولاد و بتن که با قرارگیری بلوکها در روی آن به عنوان قالب با بتن پوششی (در جای ریخته شده) مقطع مرکب T شکل مناسبی را تشکیل می دهند.
بلوک:
برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه ها از بلوکها استفاده می شود.این بلوکها توخالی بوده و جنس آنها از نوع بتن،سفال و حتی پلاستیک و یونولیت می تواند باشد.سطح زیرین بلوکها به منظور انجام نازک کاری مناسب صاف بوده و بلوک باید بتواند وزن سربارهای عادی(مانند عبور افراد)را تحمل نماید.
میلگرد:
محصولات فولادی گرم نورد شده به صورت ساده یا آجدار با مقطع گرد، که به صورت شاخه ای(مستقیم در طول معین) یا کلاف (به صورت حلقوی پیوسته) بسته بندی می شود.

بتن پوششی:
بتن پوششی به عنوان یکی از عناصر متشکله سقف ، پس از جاگذاری تیرچه، بلوک و سایرمیل گردها ریخته می شود و پس از بدست آوردن مقاومت نهایی، با قطعات دیگر مقطع مرکب Tشکل را بوجود می آورد.
میلگرد جمع شدگی حرارتی:
برای مقابله با کشش های متفرقه در قسمت بتن در جا (بتن پوششی سقف ) میل گردهای جمع شدگی حرارتی را معمولاً در دو جهت عمود برهم در قسمت بالای سقف در حدود 2 الی 4 سانتی متر پایین تر از سطح بالایی بتن نصب می گردد.
تیرچه خرپایی:
تیرچه ای ساخته شده است از خرپای فولادی و پاشنه بتنی می باشد.خرپای تیرچه، شبکه پیش ساخته شده از میلگردهای کششی زیرین ، بالایی و عرضی (زیگزاگ) که بهشکل خرپا به همدیگر جوش یا قلاب شده اند و ایستایی لازم را برای حمل و اجراء تأمین میکنند.
تیرچه های خرپایی بر دو نوع اند:
1- تیرچه خرپایی با قالب ماندگار(قالب سفالی)
2- بدون قالب ماندگار(استفاده از قالب های فلزی در کارگاه)
مراحل بارگذاری تیرچه
در مرحله اول بار ناشی از حمل و نقل راتحمل می کنند، در مرحله دوم بار ناشی از اجزاء بتن ریزی سقف، که وزن مرده سقف (وزن تیرچه، بلوک و بتن درجا ) و بارهای در حین اجراء در حد فاصل تکیه گاههای اصلی به تیرچه است را تحمل می کنند، و در مرحله سوم تحمل بار برآیند حاصل از بارهای مرده و زنده پس ازعمل آوری بتن پوششی و کسب مقاومت کافی می باشد، که در اینجا نیز به عنوان عضو خمشی سقف عمل می کند.
نحوه اجرا:
ابتدا باید تیرچه ها روی پلهای اصلی، اعم از تیرهای فلزی یا دیوارهای باربر، در ترازهای موردنظر کارگذاری شوند . چنانچه تیرهای اصلی بتنی باشند ، پس از بستن آرماتور تیرهای اصلی، تیرچه ها با ریشه مناسب کارگذاری می شوند. فاصله بین تیرچه ها با بلوک پر شده و پس از نصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تکمیلی بر اساس نقشه های اجرایی، بتن دال سقف ریخته می شود. آرماتورهای اصلی تیرچه باید 15-10 سانتیمتر با تیرهای اصلی درگیر شوند و به هیچ وجه نباید این آرماتورها را به تیرهای فلزی جوش داد . نظر به اینکه تیرچه ها به استثنای تیرچه های با جان باز قبل از یکپارچه شدن سقف قادر به تحمل بار سقف نیستند ، باید توسط تعدادی چارتراش و پایه (شمع و جک) به نحو مناسب و مطمئنی نگهداری شوند . در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذف شود.
مقدار خیز در کارگاه با تجربه به دست می آید،معمولاً به ازا ی هر متر طول دهانه 2 میلیمتر خیزدرنظرگرفته می شود(در بعضی آیین نامه ها 1/200 طول دهانه در نظر میگیرند) در مورد زمان برچیدن پایه ها و پایه های اطمینان،
باید مندرجات آیین نامه بتن ایران مراعات گردد.
برای آشنایی با اجرای سقفهای تیرچه بلوک توجه نکات زیر را مد نظر داشته باشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید.
1- جکهایی که در زیر سقفهای تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن تازه تا رسیدن به مقاومت اولیه آن استفاده میشود حداقل 10 روز باید بدون تغییر باقی بمانند.
2- استفاده از جک ها (شمعها) ی نگهدارنده تیرچه ها برای بتن ریزی را می توان طوری اجرا نمود که به ازای هر دو متر طول تیرچه حدود 2 میلیمتر وسط تیرچه را بالاتر نگهدارد تا بعد از بتن ریزی این خیز حذف شود.
3- دقت نمایید تا سر تیرچه ها از بال تیرآهن جدا نشده باشد. گاهی بر اثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه ها از روی بال تیرآهن جدا شده و بالاتر قرارمیگیرد. این جکها باید به نحوی اجرا شود که میلگردهای دو سر تیرچه روی بال تیرآهن قرارگیرد.
4- در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی میگردد میبایست با استفاده از میلگرد ممان(لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نگردد.
5- میلگردهای ممان منفی موجب می شود تا سقف شما به صورت یکپارچه عمل کرده و ایمنی آن بسیار بالا رود. توجه داشته باشید که هر تیرچه باید توسط این میلگردها به تیرآهن باربر خود متصل گردد. در محل هایی که دو تیرچه در امتداد هم مطابق شکل بعدی به یک تیرآهن متصل می گردند باید بوسیله میلگردهای ممان منفی تیرچه ها را به تیرآهن متصل نمائیم .

نمونه میلگرد ممان منفی و نحوه اجرای آن

6- ضخامت بتن بر روی سقف باید حداقل 5 سانتی متر باشد. برای آنکه بتوانید این ضخامت را به دست آورید کافی است حدود 4 قطعه نیمه آجر را بر روی 4 نقطه مختلف از بلوک های سقفی بگذارید ، بتن می بایست پس از اجرا لبالب آجرها گردد.
7- میلگردهای حرارتی بر روی سقف باید به صورت شبکه ایی با اضلاع 25 سانتی متر اجرا گردد. شبکه¬ای که در شکلهای بعدی می¬بینید با اضلاع 25 سانتی متر میباشد.
8- بتن مصرفی بر روی سقف حتما میبایست به صورت یکپارچه اجرا شود و نباید بین بتن ریزی فاصله ای ایجاد گردد.
تذکر:
برای شیب بندی سقف تنها از پوکه معدنی یا خرده آجرهای سفالی که سبک هستند استفاده نمایید. سقف هرچه سبک تر باشد ایمنی آن بالاتر است!